Türkiye’de Çocuklarda Görülen En Sık Alerjiler ve Tedavileri
Çocuklarda alerjiler, günümüzde giderek artan bir sağlık sorunu haline gelmiştir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, her 10 çocuktan en az 3’ünde alerjik hastalık görülmektedir. Türkiye’de de benzer bir tablo söz konusudur; özellikle büyük şehirlerde yaşayan çocuklarda alerji sıklığı kırsal bölgelere göre daha yüksektir.
Alerjiler, bağışıklık sisteminin normalde zararsız olan maddelere aşırı tepki vermesi sonucunda ortaya çıkar. Polen, süt, yumurta, toz akarları, hayvan tüyleri ve bazı ilaçlar çocuklarda alerjik reaksiyonlara yol açabilmektedir. Bu yazıda Türkiye’de çocuklarda en sık görülen alerjileri, belirtilerini ve tedavi yöntemlerini ele alacağız.
Çocuklarda Alerjilerin Genel Nedenleri
Alerjik hastalıkların ortaya çıkmasında hem genetik hem de çevresel faktörler rol oynar.
Başlıca Nedenler:
- Genetik yatkınlık: Anne veya babasında alerji olan çocuklarda risk %60’a kadar çıkabilir.
- Çevresel etkenler: Hava kirliliği, sigara dumanı, kimyasal temizlik ürünleri.
- Beslenme alışkanlıkları: Katkı maddeli ve işlenmiş gıdaların tüketimi.
- Hijyen hipotezi: Çocukların çok steril ortamda büyümesi, bağışıklık sisteminin alerjenlere karşı daha hassas olmasına yol açabilir.
Türkiye’de Çocuklarda Görülen En Sık Alerjiler
Gıda Alerjileri
Türkiye’de çocuklarda en sık görülen gıda alerjileri süt, yumurta, yer fıstığı, fındık, buğday ve deniz ürünlerine karşı gelişir.
Belirtiler:
- Ciltte kızarıklık, kaşıntı, egzama
- Karın ağrısı, ishal, kusma
- Nefes darlığı veya hırıltılı solunum
Gıda Alerjisi Sıklığı (Türkiye Verileri):
| Alerjen Gıda | Görülme Sıklığı (%) |
|---|---|
| İnek sütü | %3–5 |
| Yumurta | %2–4 |
| Yer fıstığı ve fındık | %1–2 |
| Buğday | %1 |
Solunum Yolu Alerjileri
Çocuklarda astım, alerjik rinit ve toz akarlarına karşı duyarlılık oldukça yaygındır. Özellikle İstanbul ve Ankara gibi hava kirliliğinin yoğun olduğu şehirlerde bu oran daha yüksektir.
Belirtiler:
- Sık hapşırma
- Burun akıntısı ve tıkanıklığı
- Öksürük ve hırıltı
- Geceleri artan nefes darlığı
Cilt Alerjileri (Atopik Dermatit)
Atopik dermatit, çocuklarda en sık görülen kronik cilt rahatsızlıklarından biridir.
Belirtiler:
- Kaşıntılı döküntüler
- Kuru ve çatlamış cilt
- Özellikle dirsek ve diz arkalarında egzama
İlaç Alerjileri
Antibiyotikler (özellikle penisilin grubu) çocuklarda en sık alerjiye neden olan ilaçlardır.
Belirtiler:
- Deride döküntü ve kurdeşen
- Nefes darlığı
- Anafilaksi (hayatı tehdit eden ciddi reaksiyon)
Polen ve Hayvan Tüyü Alerjisi
Bahar aylarında polenlere bağlı alerjik rinit yaygındır. Ayrıca kedi ve köpek tüyleri de çocuklarda solunum yolu belirtilerine yol açabilir.
Belirtiler:
- Gözlerde sulanma ve kaşıntı
- Burun akıntısı
- Hırıltı
Alerjilerin Teşhisi
Alerji tanısı, çocuk sağlığı uzmanı tarafından yapılan detaylı öykü, fizik muayene ve laboratuvar testleri ile konur.
Başlıca Testler:
- Deri prick testi
- Spesifik IgE kan testi
- Eliminasyon diyeti (gıda alerjilerinde)
Çocuklarda Alerji Tedavi Yöntemleri
Kaçınma
En etkili yöntem, alerjiye neden olan maddeyle teması engellemektir. Örneğin süt alerjisi olan çocuklarda süt ve süt ürünleri diyetten çıkarılır.
İlaç Tedavisi
- Antihistaminikler: Kaşıntı ve burun akıntısını azaltır.
- Kortikosteroidler: Şiddetli vakalarda kullanılır.
- Bronkodilatörler: Astımlı çocuklarda nefes darlığını giderir.
Alerji Aşısı (İmmünoterapi)
Özellikle polen ve toz akarlarına karşı yapılan uzun süreli tedavilerdir. Bağışıklık sistemini alerjene karşı duyarsız hale getirir.
Destekleyici Yaklaşımlar
- Probiyotik takviyeleri
- Omega-3 yağ asitleri
- Düzenli uyku ve sağlıklı beslenme
Çocuklarda Alerjiden Korunma Yöntemleri
- Anne sütü ile beslenme en az 6 ay sürdürülmeli.
- İşlenmiş gıdalardan kaçınılmalı.
- Ev düzenli havalandırılmalı, sigara dumanı kesinlikle bulundurulmamalı.
- Bahar aylarında polen yoğun saatlerde dışarı çıkış sınırlandırılmalı.
- Evcil hayvan besleniyorsa düzenli tüy bakımı yapılmalı.
Sonuç ve Çağrı
Çocuklarda alerjiler, doğru yönetilmediğinde yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürebilir. Ancak erken tanı, uygun tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleriyle bu sorunların üstesinden gelmek mümkündür. Eğer çocuğunuzda alerji belirtileri gözlemliyorsanız, danismanklinik.com.tr üzerinden uzman doktorlarımızdan randevu alarak kapsamlı bir değerlendirme yaptırabilirsiniz.
✅ Bu yazı Dr. Elif Kaya – Çocuk Sağlığı ve Gelişimi Uzmanı tarafından tıbbi olarak gözden geçirilmiştir.